Δευτέρα 6 Ιουλίου 2009

Ιστορία της ανατομίας - 1

Σε αυτό το κύπελλο απεικονίζεται μια σκηνή από την Ιλιάδα, όπου ο Αχιλλέας επιδένει το τραύμα του Πάτροκλου. Εκτός από την τρυφερότητα και τη φιλία μεταξύ των δύο ανδρών δείχνει και τον τρόπο που περιθάλπεται το τραύμα.
Αποσπασματικές ανατομικές παρατηρήσεις συναντώνται στην προϊστορία όλων των λαών, γιατί ανταποκρίνονται στο έμφυτο ενδιαφέρον κάθε ανθρώπινου όντος να ερευνά και να γνωρίζει ορισμένα στοιχεία για τη " θυσία " των ζώων, των οποίων ο " διαμελισμός " ( ανατομή ) προηγήθηκε της ανατομής του ανθρώπου.
Αν κι ο σεβασμός των αρχαίων για τα ανθρώπινα πτώματα αναχαίτησε την ώθηση προς την έρευνα και τη γνώση, ανατομικές έρευνες είχαν γίνει ήδη μεταξύ του 600 και του 350 π.Χ. στην Ελλάδα, όχι μόνο από τον Αλκμέονα τον Κροτωνιάτη ( 6ος π.Χ. αιώνας ), που μερικοί θεωρούν πατέρα της ανατομίας, αλλά κι από τον Εμπεδοκλή, τον Αναξαγόρα, τον Ασκληπιό και τον Αριστοτέλη.
Πραγματική πρόοδος όμως της πρακτικής ανατομίας σημειώθηκε τον 4ο π.Χ. αιώνα, με την Αλεξανδρινή σχολή, ιδιαίτερα χάρη στο έργο του Ηροφίλου, ο οποίος μελέτησε με επιμέλεια την ανατομία σε ανθρώπινα πτώματα, έκανε τη διάκριση των νεύρων σ' αισθητικά και κινητικά και τοποθέτησε στον εγκέφαλο την έδρα της νόησης και το κέντρο του νευρικού συστήματος. Δυστυχώς τα τρία βιβλία του Περί Ανατομίας χάθηκαν και στερήθηκε έτσι η ανθρωπότητα από γνώσεις και χρειάστηκαν 1800 χρόνια για να τις ανακτήσει πάλι.
Ο σύγχρονός του Ερεσίστρατος ανακαλυψε ότι οι φλέβες κι οι αρτηρίες ξεκινούν από την καρδιά κι όχι από το συκώτι. Κι ο ίδιος ο Γαληνός, που γεννήθηκε στην Πέργαμο γύρω στο 130 μ.Χ. κι έζησε για πολύ στη Ρώμη, αναγκάστηκε να πάει στην Αλεξάνδρεια για να έχει τη δυνατότητα να τελειοποιήσει τις ανατομικές του μελέτες, που είχαν ωστόσο το μειονέκτημα ότι μετέφεραν στον άνθρωπο παρατηρήσεις που είχαν γίνει σε ζώα.
Ο Γαληνός έκανε μια συστηματική μελέτη σχετικά με τα οστά, και τα βιβλία του θεωρήθηκαν ως η καλύτερη επιτομή ανατομίας της κλασσικής αρχαιότητας. Η τεράστια αυθεντία που του αναγνωρίστηκε, σε όλο τον Μεσαίωνα, μαζί με τις ηθικολογικές και θρησκευτικές προκαταλήψεις ( θεωρούσαν ασέβεια την ανατομή των πτωμάτων ). Ούτε οι Άραβες, που τόσο είχανε προοδεύσει στην ιατρική, μπόρεσαν ν' αφοσιωθούν στην πρακτική ανατομία, εξ αιτίας ανάλογων θρησκευτικών προκαταλήψεων : ο Κανόνας της Ιατρικής του Αβικένα, που δημοσιεύτηκε γύρω στο 1000 μ.Χ., αν και περιέχει πολυάριθμες πληροφορίες, όχι καινούργιες άλλωστε, αναφέρεται κυρίως στην ανατομία των ζώων.
Πηγή στοιχείων : Εγκυκλοπαίδεια Δομή, Τ.2, 1972, Dr. John Stevenson, Η ιστορία της Ευρώπης, Κ. Κωστόπουλος, 2005, κι οι ιστοσελίδες που ήδη αναφέρθηκαν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: